MUSTAFA KALAYCI

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Kadınlara sigortalılık tarihi öncesi için de doğum borçlanma hakkı verilmesi ve bilinen adıyla Bağ-Kur kapsamındaki kadın sigortalıların doğum borçlanma hakkından yararlandırılması amacıyla hazırlanan “Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” gerekçesi ile birlikte ekte sunulmuştur.

Gereğini saygıyla arz ederim. (8 Mart 2012)

1)      Mustafa KALAYCI

   Konya Milletvekili

GENEL GEREKÇE

Kadınların doğum borçlanması yapabilmeleri için doğumdan önce sigortalı olarak tescil edilmiş olmaları şartı aranmaktadır. Bu nedenle kadınlar işe girmeden evvel yaptıkları doğum nedeniyle çalışma hayatından ayrı kaldıkları süreyi borçlanamamaktadır. Ayrıca, esnaf ya da tarım Bağ-Kur’lu kadın sigortalıların doğum borçlanması hakkı hiç bulunmamaktadır.

Halbuki, erkekler işe girmeden önceki askerlikte geçen süreleri borçlanabilmektedir. Erkeklerin er veya erbaş olarak silâh altında veya yedek subay okulunda geçen süreleri borçlanabilmeleri için askerlikten önce sigortalı olarak tescil edilmiş olmaları şartı aranmamaktadır. Ayrıca, esnaf ya da tarım Bağ-Kur’lu erkek sigortalılar da askerlik süresini borçlanabilmektedir.

Sigortalıların borçlanabileceği süreler 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 41 inci maddesinde sayılmakta olup, burada sigortalı olarak çalışılamayan süreler esas alınmaktadır.

Askerlik, erkeklerin çalışma hayatından ayrı kalmalarına neden olmakta, bu sürede sigortalı olarak çalışabilmeleri mümkün olmamaktadır. Bir anlamda askerlik nedeniyle işe girişleri askerlik sonrasına kalabileceğinden hareketle, erkeklere sigortalılık tescili öncesi veya sonrası olduğuna bakılmaksızın askerlik süresini borçlanma hakkı verilmiştir.

Doğum da, kadınların çalışma hayatından ayrı kalmalarına neden olmakta, belirli bir süre sigortalı olarak çalışabilmelerine imkan vermemektedir. Kadınların da işe başlamalarını doğumdan sonraya bırakabileceğinden hareketle, sigortalılık tescili öncesi veya sonrası olduğuna bakılmaksızın doğum borçlanması yapabilmelerine imkan verilmelidir. Ayrıca, esnaf ya da tarım Bağ-Kur’lu olarak bilinen kadın sigortalılara da doğum borçlanma hakkı tanınmalıdır.

Anayasamızın 10 uncu maddesinde; “Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir. Devlet, bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür. Bu maksatla alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı olarak yorumlanamaz.” hükümleri bulunmaktadır. 

Bu itibarla, kadınlar ve erkeklere eşit haklar verilmeli, kadınlara bir anlamda negatif ayrımcılık getiren uygulamalar düzeltilmelidir.

Bu Kanun Teklifi ile; Anayasamızın 10 uncu maddesi hükümleri de dikkate alınarak, kadınlara, sigortalı olarak tescil tarihinden önce gerçekleşen doğumlar için de borçlanma hakkı verilmesi, esnaf ya da tarım Bağ-Kur’lu kadın sigortalıların doğum borçlanma hakkından yararlandırılması öngörülmektedir. 

MADDE GEREKÇELERİ 

Madde 1- 17/4/2008 tarih ve 5754 sayılı Kanunla değiştirilen, 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 41 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde; Kanunları gereği verilen ücretsiz doğum ya da analık izni süreleri ile 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalı kadının, iki defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla hizmet akdine istinaden işyerinde çalışmaması ve çocuğunun yaşaması şartıyla talepte bulunulan sürelerini borçlanabilmeleri öngörülmüştür.

Uygulamada, kadınların borçlanma hakkı sadece işe girdikten sonra yapılan doğumlar için tanınmış ve 300 günle sınırlandırılmış, bunun üzerine kadınların açtığı davalar sonucu 300 gün şartı kalkmış, ancak işe girmeden evvel yapılan doğum borçlanması ile ilgili yerel mahkemeler ve Yargıtay arasında oluşan görüş farklılığı üzerine Yargıtay Hukuk Genel Kurulu mevcut hükümlere göre “Sigortalı olarak tescil tarihinden önce gerçekleşen doğumlar nedeniyle borçlanma yapılamayacağına” karar vermiştir.

Bu madde ile, sigortalı olarak tescil tarihinden önce gerçekleşen doğumlar için de kadınlara borçlanma hakkı verilmesi amaçlanmaktadır.

Ayrıca; 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki; hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışan kadınlara, kadın köy ve mahalle muhtarlarına ve tarımsal faaliyette bulunan kadınlara da doğum borçlanma hakkı verilmesi öngörülmektedir.

Madde 2- Yürürlük maddesidir.

Madde 3- Yürütme maddesidir.

SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNUNUN BAZI MADDELERİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ

MADDE 1- 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 41 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“a) Kanunları gereği verilen ücretsiz doğum ya da analık izni süreleri ile 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bendi kapsamındaki sigortalı kadının, en fazla biri sigortalılık başlangıç tarihinden önce ve iki defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonraki iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla sigortalılık kapsamında çalışmaması ve çocuğunun yaşaması şartıyla talepte bulunulan süreleri,

MADDE 2- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 3- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.