MUSTAFA KALAYCI

 TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

 Ölümlü iş kazaları sayısında Avrupa’da birinci, OECD ülkeleri arasında ise ikinci sırada yer alan Ülkemizde meydana gelen iş kazalarının ve işçi ölümlerinin nedenlerinin ortaya çıkarılması, iş sağlığı ve güvenliği bakımından alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla Anayasanın 98 inci, İç Tüzüğün 104 ve 105 inci maddeleri gereğince Meclis Araştırması açılmasını arz ve teklif ediyoruz. 

 (1)  Mustafa KALAYCI

Konya Milletvekili 

GEREKÇE

ILO verilerine göre, dünyada her yıl 2 milyon işçi iş kazalarından veya meslek hastalıklarından hayatını kaybetmektedir. Türkiye, ölümlü iş kazaları sayısında Avrupa’da birinci, OECD ülkeleri arasında ise ikinci sırada yer almaktadır.

Ülkemizde, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) iş kazası istatistiklerine göre 2012 yılında 74.871 iş kazası meydana gelmiş olup, bir önceki yıla göre iş kazalarında % 8,2 oranında artış olmuştur. SGK verilerine göre her gün ortalama 208 iş kazası yaşanmakta, bu kazalar nedeniyle günde 3 kişi hayatını kaybetmekte ve günde 6 kişi iş göremez hale gelmektedir.  

Ülkemizde yaşanan iş kazalarının meydana geldiği alanların başında kömür ve linyit çıkarılması işkolu gelmektedir. SGK verilerine göre 2012 yılı iş kazalarının 8.828 adedi kömür ve linyit çıkarılması işkolunda yaşanmıştır.

Son olarak, 13 Mayıs 2014 günü Soma'da kömür ocağında meydana gelen faciada 301 işçi hayatını kaybetmiştir.

İş sağlığı ve  güvenliği konusu çalışma hayatının en temel konularından biridir. Bu konuya gereken önem verilmediğinde, bu alandaki sorunlar kendini üretim kaybı, iş kazaları, meslek hastalıkları, sakat kalmalar ve ölümler şeklinde göstermektedir. 

İşçi sağlığı ve iş güvenliği önlemlerinin alınmadığı, bu önlemlerin alınıp alınmadığının ve uygulanıp uygulanmadığının gereği gibi denetlenmediği, kuralsız çalışma koşullarının hakim olduğu ve sendikalaşmanın engellendiği bir çalışma ortamında iş kazalarının meydana gelmesi kaçınılmazdır.

ILO’ya göre iş kazalarının yüzde 98’i önlenebilir kazalardır. Yapılan araştırmalar, iş kazaları ve meslek hastalıklarının %88’inin insan hatalarından, %10’unun mekanik hatalardan ve sadece %2’sinin öngörülemeyen ve önlenemeyen nedenlerden kaynaklandığını göstermektedir.

İş kazaları geniş ölçekli maliyetlere neden olmaktadır. ILO’ya göre gelişmekte olan ülkelerin iş kazaları ve meslek hastalıkları maliyetleri, milli gelirlerinin % 4’ü tutarındadır. Bu durumda Ülkemizin 2013 yılına dair iş kazaları ve meslek hastalıkları maliyeti 62,5 milyar lira olmaktadır.

İş kazalarının sonuçlarından en önemlisi tartışmasız çalışan insanın hayatını kaybetmesi, beden ve ruh sağlığında önemli kayıplar yaşanmasıdır.

İş kazasına uğrayan işçi eğer sosyal güvenlik kapsamında ise geçici ya da sürekli iş göremezlik ödeneği almaya hak kazanmaktadır. Ülkemizde çalışanların %34’ünün sosyal güvenlik kuruluşuna kayıtlı olmadığı düşünüldüğünde konunun önemi ve iş kazalarının işçi açısından maliyetinin boyutları daha iyi kavranacaktır.

Çağdaş toplumlar insana ve çalışana değer vererek, çalışma hayatını çalışma çevresiyle birlikte daha insancıl hale getirerek, hayat kalitesini yükselterek, verimliliği artırarak hedeflerine ulaşmaktadır.

Uluslararası Çalışma Örgütü, Dünya Sağlık Örgütü, Avrupa Birliği gibi uluslararası kuruluşların sözleşmeleri, tavsiye kararları ve metinleri bu yaklaşım çerçevesinde hazırlanmakta, çalışmalar bu yönde sürdürülmektedir.

Soma faciası, Türkiye’nin iş güvenliği konusunda gelişmiş ülkelerin uygulamalarını esas alan cesur adımlar atması gerektiğini bir kez daha göstermiştir.

Ülkemizde çalışanların tamamının iş sağlığı ve güvenliğinin koruyucu şemsiyesi altına alınması, iş kazalarının ve meslek hastalıklarının, dolayısıyla ölümlerin ve yaralanmaların önlenmesi için acilen gerekli tedbirlerin alınması gerekmektedir.

Türkiye, başta Uluslararası Maden Güvencesi Anlaşması ve ILO’nun iş kazalarının önlenmesine ilişkin 176 numaralı sözleşmesi olmak üzere ilgili uluslararası anlaşmaları gündemine almalıdır.

Ülke düzeyinde iş sağlığı ve güvenliği veri tabanı tüm boyutlarıyla ortaya çıkarılmalıdır. İşyeri denetimleri etkin olmalıdır. Toplumda iş sağlığı ve güvenliği duyarlılığı ve bilinci oluşturmak için çeşitli etkinlikler yapılmalıdır.

Bu itibarla; Ülkemizde yaşanan iş kazalarının ve işçi ölümlerinin nedenlerinin ortaya çıkarılması, iş sağlığı ve güvenliği bakımından alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla Meclis Araştırması açılması önem arz etmektedir.

fotoGraf.jpg